تنبلی تخمدان چیست؟

تنبلی تخمدان چیست؟

تنبلی تخمدان یک بیماری زنانه است که شاید نام آن را بسیار شنیده باشید. از آنجایی که یک بیماری نسبتا شایع محسوب می‌شود و می‌تواند برای فرد دشواری‌هایی ایجاد نماید، بهتر است با علائم تنبلی تخمدان و درمان قطعی تنبلی تخمدان آشنا شوید. با ما همراه باشید.

تنبلی تخمدان چیست؟

تنبلی تخمدان همان تخمدان پلی کیستیک است که به صورت عامیانه تنبلی تخمدان گفته می‌شود و یک بیماری رایج در بین زنان و دختران نوجوان است که این بیماری به صورت ژنتیکی در فرد ایجاد می‌شود. در هر بار سیکل تخمک‌گذاری به‌صورت ماهانه، حدود ۶ فولیکول رشد می‌کنند؛ اما در نهایت یکی از این فولیکول‌ها کامل شده و پس از رشد کافی، با تولید فاکتورهای مهارکننده رشد، سایر فولیکول‌های اطراف خود را از بین برده و سبب کوچک ماندن آن‌ها می‌شود. در افرادی که به تنبلی تخمدان مبتلا هستند، فولیکول‌ها رشد می‌کنند؛ اما تخمک‌گذاری انجام نمی‌شود و این، دلیل عدم عملکرد درست آن‌ها است. همچنین فولیکول اصلی نمی‌تواند فاکتور مهار کننده را برای از بین بردن رشد سایر فولیکول‌های اطراف خود تولید کند؛ به همین دلیل چندین فولیکول همزمان در یک دوره از سیکل تخمک‌گذاری رشد کرده و نه‌تنها تخمک‌گذاری انجام نمی‌دهند؛ بلکه از بین نیز نمی‌روند، در نتیجه در طول چند سال به دلیل اینکه هر ماه چندین فولیکول رشد کرده و به همان صورت باقی مانده‌اند، روی سطح یا کورتکس تخمدان دسته‌ای از فولیکول‌ها وجود دارند. به همین دلیل تخمدان نسبت به قبل عملکرد خود را بیشتر از دست می‌دهد و در این صورت فرد به دلیل تنبلی تخمدان به پزشک مراجعه می‌کند.

 

علل تنبلی تخمدان

علل تنبلی تخمدان ممکن است ناشی از:

 

• نقایص کروموزومی:

برخی از اختلالات ژنتیکی با تنبلی اولیه تخمدان همراه است.

 

• شیمی درمانی و پرتودرمانی:

این نوع درمان علل شایع تنبلی تخمدان هستند. این روش های درمانی می توانند به مواد ژنتیکی سلول ها آسیب بزنند.

 

• سیستم ایمنی ضعیف بدن (بیماری خود ایمنی):

ممکن است که سیستم ایمنی بدن پادتنهایی راعلیه بافت تخمدان تولید کند، که به فولیکول های حاوی تخمک آسیب برساند. علت رخداد این عارضه نامشخص می باشد، اما قرار گرفتن در معرض ویروس ها بسیار محتمل براین اتفاق است.

 

• سایرعلل:

مانند دود سیگار و قلیان، مواد شیمیایی و اسیدی، دفع آفات و ویروس ها ممکن است تنبلی تخمدان را افزایش دهد.

باید بگوییم که علت تنبلی تخمدان ها اغلب ناشناخته است (ایدیوپاتیک). جراح، متخصص زنان، زایمان و نازایی باتجربه در اغلب موارد تست و آزمایش های بیشتری را برای یافتن علت توصیه و پیشنهاد می کند.

 

عوامل خطرساز تنبلی تخمدان

عواملی که خطر ابتلا به تنبلی تخمدان راافزایش می دهد، عبارتند از:

 

• افزایش سن:

بروز این بیماری در خانم های بین 35 تا 40 بیشتر است. اما در دختران و خانم های کم سن نیز ممکن است، به وجود آید.

 

• وراثت و سابقه خانوادگی:

داشتن ژنتیک وسابقه در یکی از اعضای خانواده، خطر ابتلا به این اختلال را افزایش می دهد.

 

• انجام برخی ازجراحی ها در ناحیه تخمدان ها:

انجام عمل های مربوط به تخمدان ها خطرابتلا به تنبلی تخمدان را بیشتر می کند.

 

علائم تنبلی تخمدان

نشانه‌ها و علائم تخمدان پلی کیستیک اغلب در محدوده زمانی اولین قاعدگی در طی بلوغ رخ می‌دهد. گاهی اوقات سندروم تخمدان پلی کیستیک بعدتر، برای مثال در پاسخ به افزایش وزن قابل توجه، اتفاق می‌افتد. نشانه‌ها و علائم تخمدان پلی کیستیک متفاوت هستند و تشخیص تخمدان پلی کیستیک زمانی اتفاق می‌افتد که حداقل دو مورد از این نشانه‌ها را تجربه کنید:

 

• قاعدگی‌های نامنظم:

شایع‌ترین علامت تخمدان پلی کیستیک، چرخه‌های قاعدگی با تعداد کمتر از حالت طبیعی، نامنظم ویا طولانی‌مدت است. برای مثال ممکن است شما کمتر از ۹ بار در سال قاعده شوید و بیش از ۳۵ روز بین دوره‌های قاعدگی فاصله باشد و میزان خونریزی در قاعدگی بسیار شدید شود‌.

 

• آندروژن بیش از حد:

افزایش سطوح هورمون‌های مردانه ممکن است سبب ایجاد علائم ظاهری شود؛ همچون موی بدن و موی صورت بیش از حد و گاهی آکنه شدید و همچنین طاسی با الگوی مردانه.

 

• تخمدان های پلی کیستیک:

ممکن است تخمدان‌های شما بزرگ شده و حاوی فولیکول‌هایی باشد که اطراف تخمک‌ها را فرا گرفته‌اند؛ به همین دلیل تخمدان‌ها نمی‌توانند عملکرد خود را به‌صورت منظم انجام دهند.

 

• سایر علائم:

مشکلات باروری، افزایش وزن، دیابت، مشکلات خواب که به نوبه خود سبب خستگی، کم حافظگی و نوسان خلقی می‌شود، اختلالات خلقی مثل افسردگی، اضطراب، اختلال خوردن.

 

چه زمانی باید به متخصص زنان و زایمان و نازایی مراجعه کرد؟

اگر بیمار سه ماه یا بیش از آن دچار سیکل قاعدگی نشده است، حتما باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کند و مورد تشخیص و درمان واقع شود. در اغلب مواقع عدم قاعدگی ریشه در استرس، بارداری، تغییر رژیم غذایی، ورزش و فعالیت های سخت دارد که سیکل قاعدگی را به تعویق می اندازد.

 

تشخیص تنبلی تخمدان

بعد از مراجعه به پزشک ،او برای بررسی دقیق تر شرایط باید به دنبال علایم اختصاصی تر در بدن شما برای تشخیص قطعی بگردد و انجام سونو گرافی یکی از بهترین و دقیق ترین راه های تشخیص و پیگیری این مورد میباشد. در سونوگرافی کیست های متعدد دیده میشود که البته گاهی با وجود این که بیماری وجود دارد اما سونوگرافی منفی میشود پس فقط به جواب منفی سونوگرافی نمیتوان اکتفا کرد. سونوی واژینال میتواند نتیجه دقیقتری از بررسی تخمدان به پزشک بدهد .

راه تشخیص بعدی آزمایش خون است تا در آن مواردی مثل میزان قند خون و هورمونها وکم کاری تیرویید را بررسی کنند.

 

درمان تنبلی تخمدان

برای درمان این مشکل راه های مختلفی پیشنهاد میشود که پزشک با توجه به شرایط بیمار یکی یا مجموعه ای از درمان ها را به کار میگیرد.خوب است بدانید که که مهمترین و اصلی ترین عامل اختلال در عملکرد تخمدان بیماری pco یا تخمدان پلی کیستیک است که روند درمان PCO حداقل ۶ ماه تا ۱ سال است .

 

• تغییر سبک زندگی

همان طور که گفته شد افرادی که این مشکل را دارند اغلب اضافه وزن دارند و این قضیه ثایت شده است که کاهش وزن در روند درمان بسیار زیاد موثر است. اگر به تنبلی تخمدان مبتلا هستید و اضافه وزن دارید، کاهش وزن و پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند برخی از علائم شما را بهبود بخشد.فراموش نکنید که ورزش کردن و ترک سیگار و داشتن ساعات خواب مناسب و کافی در کاهش علائم و سرعت رفع مشکل مؤثر هستند.نقش کاهش استرس را هم نباید در سیر درمان نادیده گرفت،سعی کنید از عوامل و محیط هایی که باعث تنش و ایجاد استرس در شما میشود دوری کنید.

 

• دارو درمانی

تجویز داروهای جلوگیری از بارداری مثل ال دی یا سیپروترون کامپاند (دیان) برای تنظیم سیکل های قاعدگی بسیار رایج و موثر است.شروع دارو از روز پنجم قاعدگی به مدت ۲۱ شب وبعد از تمام شدن هربسته ۷روز دارو نمی خورید و از روز ۸ بسته بعدی را آغاز میکنید .

متفورمین این دارو در شرایطی که فرد اضافه وزن دارد و شواهدی دال بر بالا بودن قند خون وجود داشته باشد تجویز میشود.

اگر بیمار دارای مشکلات تیروئیدی باشد و یا دارای مشکلات غددی باشد ،در این صورت حتما باید به یک پزشک متخصص غدد مراجعه کند و داروی مرتبط با این مشکل را دریافت کند.

داروهای مخصوص باروری می‌توانند تخمک‌گذاری را در بیمارانی که می‌خواهند باردار شوند، تحریک کنند. از جمله این داروها کلومیفن است که به صورت خوراکی مصرف می‌شود و یا گنادوتروپین‌هایی مانند هورمون محرک فولیکول (FSH) و یا هورمون ایجادکننده جسم زرد در تخمدان (LH)، که به صورتی تزریقی مصرف می‌شوند.

داروهای ضد چاقی هم ممکن است برای بیماران با اضافه وزن شدید تجویز شود.

ممکن است داروهایی برای کاهش رشد بیش از حد موها تجویز شوند که زنان باردار نباید این داروها را مصرف کنند.

 

• عمل جراحی

در صورتیکه بیمار قصد بارداری داشته باشد و داروهای ا باروری اثری نداشتند، گاهی اوقات عمل جراحی روی تخمدان‌ها انجام می‌شود تا احتمال تخمک‌گذاری افزایش یابد. در یکی از انواع عمل‌های جراحی، تخمدان‌ها با استفاده از یک سوزن کوچکی که حامل جریان الکتریکی است سوراخ می‌شوند؛ این فرایند که با نام حفاری تخمدان‌ها شناخته می‌شود با کاهش سطح آندروژن می‌تواند باعث عمل تخمک‌گذاری شود. در عمل جراحی لاپاراسکوپی، برش‌های کوچکی روی شکم ایجاد می‌شوند و با استفاده از یک دوربین کوچک، اندام‌های درون لگن قابل‌ مشاهده می‌شوند. اکثر زنان مبتلا به تنبلی تخمدان، با طی کردن فرایند درمان می‌توانند باردار شوند.سایر روش‌های جراحی عبارتند از: اوفورکتومی (برداشتن یکی از تخمدان‌ها)، آسپیریشن کیست.

 

پیشگیری از بیماری تنبلی تخمدان

با توجه به زمینه زنتیکی بیماری تنبلی تخمدان، روشی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد ولی اصلاح سبک زندگی شامل جلوگیری از افزایش وزن بسیار مهم است و آنچه در این بیماری بسیار حائز اهمیت است مانع از افزایش وزن چه به صورت ناگهانی و چه تدریج شویم.

کاهش استرس، سبک صحیح زندگی، انجام فعالیت های ورزشی منظم و پیاده روی، استفاده از غذاهای سالم، میوه و سبزیجات بسیار موثر است.

 

رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به تنیلی بخمدان

انواع مواد غذایی وجود دارند که در یک رژیم غذایی سالم، برای درمان تنبلی تخمدان کمک‌کننده هستند:

 

• غذاهای ضد‌التهاب:

از آنجایی‌که تنبلی تخمدان یا سندروم تخمدان پلی کیستیک، التهاب خفیف محسوب می‌شود، خانم‌ها می‌توانند از غذاهای ضد التهاب همچون روغن زیتون، گوجه فرنگی، سبزیجات برگ‌دار، ماهی‌های چرب همچون ماهی تن، آجیل درختی و پیاز قرمز استفاده کنند.

 

• صبحانه:

از مهمترین وعده‌های غذایی که به تنظیم هورمون‌های بدن کمک می‌کند و سبب بهبود علائم تنبلی تخمدان می‌شود، خوردن صبحانه است. همچنین چنانچه وعده شام را سبک‌تر میل نمایید، برای جلوگیری از ابتلا به اضافه وزن و همچنین تنظیم هورمون‌های بدن کمک کننده است.

 

• چربی سالم:

برای بهبود تنبلی تخمدان بهتر است از چربی‌های سالم همچون امگا ۳ و سایر چربی‌های سالم استفاده کرد که منابع آن شامل ماهی‌های روغنی، آووکادو، روغن زیتون، آجیل و دانه‌های بدون نمک است.

 

• کاهش کربوهیدرات و افزایش پروتئین:

برای تنظیم انسولین بدن و همچنین کاهش عوارض تنبلی تخمدان، باید رژیم غذایی خود را طوری تنظیم نمایید که کربوهیدرات کمی مصرف کنید و در عوض مصرف پروتئین خود را افزایش دهید.

 

• غذاهای ارگانیک و طبیعی:

مواد غذایی طبیعی ضامن سالم بودن آن‌ها و در نتیجه تنظیم سلامتی و هورمون‌های بدن است.

 

• وزن خود را کاهش دهید:

یکی از دلایل وخیم شدن تنبلی تخمدان اضافه وزن و چاقی است که سبب به‌هم ریختن سطح قند و چربی خون و همچنین سایر هورمون‌های بدن می‌شود و به همین دلیل بهتر است از یک رژیم غذایی اصولی برای کاهش وزن استفاده کنید تا سلامتی خود را تضمین نماید و چنانچه زمینه ابتلا به تنبلی تخمدان را دارید، از بروز آن جلوگیری کنید.

 

عوارض تنبلی تخمدان

از معایب درمان نکردن این بیماری می توان به موارد زیر اشاره نمود:

 

• ناباروری:

ناتوانی در باروری می تواند یکی از نشانه های تنبلی تخمدان باشد.

 

• پوکی استخوان:

هورمون استروژن به حفظ استخوان کمک می کند. افرادی که میزان هورمون استروژن پایینی دارند، خطر ابتلا به استخوان های ضعیف و شکننده (پوکی استخوان) را دارند که احتمال شکستن آن ها نسبت به استخوان های سالم بیشتر است.

 

• افسردگی یا اضطراب:

خطر ناباروری و سایر عوارض ناشی از سطح پایین استروژن باعث می شود برخی از خانم ها دچار افسردگی یا اضطراب شوند.

 

• بیماری قلبی:

از بین رفتن زودرس هورمون استروژن ممکن است زمینه ساز بیماری های قلبی گردد.